Παιδιατρική Φυσικοθεραπεία

Η παιδιατρική Φυσικοθεραπεία είναι ο επιστημονικός κλάδος ο οποίος ασχολείται με την αξιολόγηση και τη θεραπευτική προσέγγιση παιδιών και εφήβων, από την ημέρα της γέννησης τους μέχρι και τη συμπλήρωση του 18ου έτους της ηλικίας τους, που βιώνουν δυσκολίες στην κίνηση και τις λοιπές φυσικές τους δραστηριότητες. Διαφοροποιείται από τη φυσικοθεραπεία ενηλίκων, καθ’ότι απευθύνεται στο παιδί όπου είναι ένας συνεχώς εξελισσόμενος οργανισμός, ο οποίος σε αντίθεση με τον ενήλικα έχει μεγαλύτερη πλαστικότητα εγκεφάλου και δυναμική.

Η αποκατάσταση θα πρέπει να γίνεται μονό από εξειδικευμένο θεραπευτή και με προσεκτικό σχεδιασμό της θεραπείας έχοντας ως στόχο την εξουδετέρωση της ανάπτυξης παθολογικών προτύπων κίνησης και στάσης στην πιο πρώιμη φάση εμφάνισης τους. Είναι σημαντικό να τονίσουμε ότι κρίσιμο χρονικό διάστημα κατά το οποίο το μωρό κατακτά ένα μεγάλο φάσμα λειτουργικών κινήσεων,αντιδράσεων είναι αυτό των 18 πρώτων μηνών, όπου συμβαίνουν ταχύτατες αλλαγές και θεμελιώνονται τα περισσότερα αναπτυξιακά ορόσημα (κινησιολογικές κατακτήσεις) πάνω στα οποία θα στηριχθεί η μελλοντική του εξέλιξη. Γι’αυτό και είναι ωφέλιμη και απαραίτητη η φυσικοθεραπευτική παρέμβαση από τον εξειδικευμένο φυσικοθεραπευτή και μόνο.
Ο παιδιατρικός φυσικοθεραπευτής είναι υπεύθυνος για την αξιολόγηση, τον σχεδιασμό και την υλοποίηση του εξατομικευμένου θεραπευτικού προγράμματος ανάλογα με τις δυσκολίες και την ηλικία του κάθε παιδιού. Το φυσικοθεραπευτικό πρόγραμμα σχεδιάζεται με σκοπό την αναπτυξιακή και κινητική βελτίωση του παιδιού μέσω εξειδικευμένων θεραπευτικών πράξεων όπως η κινητική εκμάθηση, η βελτίωση της μυϊκής δύναμης και ελαστικότητας, η βελτίωση/διατήρηση του εύρους κίνησης των αρθρώσεων, η βελτίωση της ισορροπίας, η βελτίωση της μυϊκής συναρμογής, η διόρθωση των δυσκολιών στη βάδιση, η μείωση του πόνου κ.α. με απώτερο στόχο την βελτίωση των καθημερινών λειτουργικών αναγκών του κάθε παιδιού.

Πιο συγκεκριμένα, ο παιδιατρικός Φυσικοθεραπευτής ειδικεύεται στην αξιολόγηση και της θεραπευτική αντιμετώπιση νεογνών, βρεφών, μωρών, νηπίων, παιδιών και εφήβων με μια πληθώρα γενετικών, νευροαναπτυξιακών, ορθοπεδικών, καρδιαναπνευστικών διαταραχών. Εφαρμόζει θεραπευτικά προγράμματα για:

• Εγκεφαλική Παράλυση
• Πάρεση Βραχιόνιου πλέγματος
• Αναπτυξιακή καθυστέρηση λόγω προωρότητας
• Νευρομυικές παθήσεις
• Μυοπάθειες – Μυϊκές Δυστροφίες
• Διαφόρων ειδών γενετικά σύνδρομα
• Ψυχοκινητική καθυστέρηση
• Διαταραχές συντονισμού/ισορροπίας, αδεξιότητα
• Κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις
• Κακώσεις Νωτιαίου μυελού
• Σκολίωση/Κύφωση
• Ραιβόκρανο/Πλαγιοκεφαλία
• Νεανική Ρευματοειδή Αρθρίτιδα
• Κυστική ίνωση

Παρ όλο που το κάθε παιδί ακολουθεί και διακρίνεται από τον δικό του μοναδικό τρόπο και ρυθμό ανάπτυξης, Είναι κατά πλειοψηφία γενικά αποδεκτό, πως υπάρχουν και παρατηρούνται συγκεκριμένα χρονικά διαστήματα, με συγκεκριμένη ακολουθία, μέσα στα οποία -κατά μέσο όρο- έχει παρατηρηθεί πως επιτυγχάνονται, συγκεκριμένες κινητικές κατακτήσεις. Τα αναπτυξιακά στάδια είναι εκείνα που καθοδηγούν τον φυσικοθεραπευτή στον προσδιορισμό των στόχων του άλλα και στην εκτέλεση του θεραπευτικού προγράμματος.

Φυσιολογικές, αναμενόμενες και αποδεκτές θεωρούνται κατά κανόνα επίσης και οι όποιες διαφορές ή διακυμάνσεις παρατηρούνται από παιδί σε παιδί,. Δεν μπορούμε όμως όσο και αν θέλουμε να επεκτείνουμε τα όρια, να θεωρήσουμε πως δεν υπάρχει λόγος ανησυχίας όταν ένα παιδί έχει φτάσει 16 μηνών πχ, και δεν δύναται να σταθεί ή και να καθίσει, εμείς ακόμη να περιμένουμε ή να ελπίζουμε σε μίαν αυτόματη και απαίδευτη ανάκτηση της συγκεκριμένης ικανότητας συν το χρόνο.

Συνοπτικά αναφέρεται ότι ένα βρέφος έως τους 8 μήνες πρέπει να μπορεί να κάθεται και να ανασηκώνεται στην καθιστή θέση ανεξάρτητα, να γυρίζει απ την ύπτια στην πρηνή θέση και εμφανίζει πρόσθιες προστατευτικές αντιδράσεις. Επίσης σε αυτό το στάδιο ξεκινά να μπουσουλά. Στους 12 μήνες μπορεί και ανασηκώνεται όρθιο, ισορροπεί και περπατά στηριζόμενο είτε σε μας, είτε σε αντικείμενα / έπιπλα τριγύρω του. Αργότερα στην ηλικία των 18 μηνών περπατά ανεξάρτητο και δύναται να μεταφέρει αντικείμενα περπατώντας. Ανεβαίνει σε έπιπλα, ανεβαίνει στηριζόμενο σκαλιά. Έως τα 2 έτη έχει καταφέρει να τρέχει, χοροπηδά με τα δυο πόδια, προσπαθεί και κλωτσά μια μπάλα, ανεβοκατεβαίνει στηριζόμενο σκαλιά (με τα δύο πόδια). Μεγαλώνοντας, έως 4 ετών, στέκεται σταθερά και με σιγουριά, τρέχει πιο άνετα, δύναται να αλλάζει πορεία, ανεβαίνει (δεν κατεβαίνει άνετα ακόμη) σκάλες με το κάθε πόδι ξεχωριστά, στέκεται για λίγο στο ένα πόδι. Περπατά σωστά προς τα εμπρός με εναλλαγές (δάχτυλα, φτέρνα), ισορροπεί και μπορεί να κάνει κουτσό για λίγο στο ένα πόδι, σκαρφαλώνει άνετα σε σκάλες, έπιπλα κ.λ.π. . Τέλος, στα 5 έτη περπατά άνετα και σωστά μπρος και πίσω πλέον, δύναται να κάνει ποδήλατο. Υπολογίζει επίσης αποστάσεις, ελίσσεται κινητικά με άνεση και κατεβαίνει πλέον τα σκαλιά με το κάθε πόδι ξεχωριστά.

Αργότερα ένα παιδί, που έχει κατακτήσει φυσιολογικά όλα τα αναπτυξιακά στάδια, μπορεί να χρειαστεί φυσικοθεραπεία στην ηλικία της προεφηβείας και της εφηβείας, όπου πολύ συχνά συναντάμε προβλήματα στη στάση, που αν δεν διορθωθούν έγκαιρα, θα δημιουργήσουν πολλά προβλήματα μετά την ενηλικίωση. Όπως και σε παιδιά που γυμνάζονται συστηματικά δεν είναι λίγες οι φορές που παρατηρείται πόνος και οίδημα από διάφορους τραυματισμούς και καταπόνηση ,το οποίο δυσκολεύει ακόμα και τις κινήσεις τις καθημερινότητας.

Σαφώς αυτό που πρέπει να κάνει ο γονιός εάν ανησυχήσει για την εξέλιξη του παιδιού του είναι να απευθυνθεί στους ειδικούς που είναι οι παιδονευρολόγοι και οι αναπτυξιολόγοι ώστε να έχει μια ξεκάθαρη εκτίμηση και διάγνωση, χωρίς πανικό. Αν διαπιστωθεί ό,τι απαιτείται βοήθεια τότε ο εξειδικευμένος φυσικοθεραπευτής ,αφού αξιολογήσει το περιστατικό, θα οργανώσει και το πλάνο αποκατάστασης στο οποίο οι γονείς έχουν σημαντικά ενεργό, ξεκάθαρο και καταλυτικό ρόλο. Οι γονείς πρέπει να εμπλέκονται όσο το δυνατόν περισσότερο στον καθορισμό των στόχων και τις προσδοκίες που θέτει ο φυσικοθεραπευτής για το παιδί τους άλλα και στο ίδιο το θεραπευτικό πρόγραμμα εφόσον αυτό θα πρέπει να εφαρμόζεται και στο σπίτι για να υπάρχει συνεχής και ολοκληρωμένη παρέμβαση.

Η έγκαιρη αναγνώριση, διάγνωση και παραδοχή ενος προβλήματος όμως, ακολουθούμενη από μίαν έγκαιρη, σωστή και στρατηγική παρέμβαση μπορεί να ανασχέσει, να γεφυρώσει ή και να αποκαταστήσει τυχόν υπολειπόμενες δεξιότητες ή λανθασμένα κινητικά πρότυπα πριν αυτά εγκατασταθούν αλλά και πριν συντελέσουν στη ανάπτυξη και άλλων δευτερογενών, λειτουργικών η μή προβλήματων και πρίν αρχίσουν να συνοδεύουν -αναίτια- το παιδί σε κάθε του κοινωνική ή συναισθηματική εκδήλωση.